Jak walczyć ze zbyt wysokimi karami za wycinkę z działki?

Jak pokazuje orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego nałożenie zbyt wysokiej kary za dokonanie nielegalnej wycinki drzewa z własnej nieruchomości narusza konstytucję. Mowa o braku możliwości zmniejszenia wysokości grzywny w sytuacjach, gdy mamy do czynienia z obumarłą lub zniszczoną rośliną, która może zagrażać nawet bezpieczeństwu ludzi i ich mienia.

Kiedy zezwolenie na wycinkę drzew z nieruchomości?

Wprowadzenie obowiązku uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew lub krzewów ma w głównej mierze za zadanie chronić tereny zielone i prowadzić do ich bardziej zrównoważonego użytkowania. Zgodnie z art. 83 ust. 6 ustawy o ochronie przyrody wymogiem uzyskania pozwolenia na wycinkę nie obejmuje się rośliny w sytuacji, gdy ich wiek nie przekracza dziesięciu lat. Taka decyzja wydawana jest na wniosek właściciela nieruchomości przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Warto mieć na uwadze, że uzyskane zezwolenie na wycinkę wcale nie musi uwzględniać wszystkich próśb wnioskującego – przypomina Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl. Może on przykładowo uzyskać zgodę na usunięcie jedynie części spośród uwzględnionych we wniosku roślin.

Ogromne kary

Co jeśli drzewo lub krzewy, które nie spełniają powyższych kryteriów, zostaną wycięte bez uzyskania odpowiedniej decyzji administracyjnej? Wówczas właściciel nieruchomości musi przygotować się na ogromny wydatek. Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody wysokość kary za dokonanie wycinki bez zezwolenia stanowi trzykrotność opłaty za usunięcie drzewa. Samą opłatę za usunięcie drzew ustala się na podstawie rodzaju i gatunku drzewa, które chcemy wyciąć oraz obwodu jego pnia. W przypadku, gdy dochodzi do rozwidlenia drzewa na wysokości poniżej 130cm, każdy pień traktowany jest wtedy jako osobne drzewo. Co roku minister środowiska w stosownym obwieszczeniu ustala stawki opłat dla poszczególnych rodzajów i gatunków roślin.

Wysokość kary a lokalizacja drzewa na działce

Na wysokość opłaty należnej za usuniecie drzewa może wpłynąć także jego usytuowanie. Jeśli drzewo znajduje się na terenie uzdrowiska, obszaru ochrony uzdrowiskowej, lub na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, jego usunięcie będzie nawet o 100 proc. wyższe niż takiego na zasadach ogólnych. A więc, przykładowo, jeśli właściciel nieruchomości wytnie bez pozwolenia ze swojej posesji topolę kara wyniesie ponad 100 tys. zł. O ile oczywiście jego nieruchomość leży na terenach, na których obowiązują zasady ogólnego naliczania kar.

Niesprawiedliwe przepisy prawne

To właśnie taki sposób naliczania kar przed Trybunałem zaprezentowano jako niekonstytucyjny. A to ponieważ narusza on zasadę sprawiedliwości i proporcjonalności zawartej w art. 31 ust. 1 Konstytucji. Przepisy nie zostawiają bowiem miejsca dla zaistnienia szczególnych okoliczności. Kary wymierza się automatycznie, bez uprzedniego rozważenia okoliczności zaistnienia interwencji osoby ukaranej. Faktycznego stanu drzew nie bierze się pod uwagę. Często dochodzi do usunięcia drzew uszkodzonych na tyle, że mogą zagrażać bezpieczeństwu właścicieli, a także ich mienia. Sam proces uzyskiwania pozwolenia jest długotrwały, a zatem podjęcie decyzji o samodzielnej, szybkiej wycince w niektórych sprawach jest kluczowe. Zdaniem osób obciążonych tak wysokimi karami podważona została także zasada adekwatności przewinienia i kary. Co więcej, przesłankami zawartymi w ustawie o ochronie przyrody ustawodawca ingeruje w prawo właściciela do zagospodarowania terenu, do którego ma tytuł prawny.

Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego (sygnatura akt: SK 6/12) nie może dochodzić do sytuacji, w których kary za nielegalne usuwanie drzew nakładane będą bez uwzględniania indywidualnych okoliczności każdej sprawy. Praktykowane do tej pory sposoby kalkulowania kary finansowej powinny brać pod uwagę przyczyny wycinki i zaistniałe warunki jej wykonania. Szczególnie jeśli drzewo może stwarzać powstanie zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi. Nowelizacja przepisów warunkowana wydanym orzeczeniem Trybunału powinna nastąpić na początku 2016 r.