Ilość sprzedanych działek nie może decydować o konieczności zapłaty PIT

Wyrok NSA rozwiązuje sporną sprawę kwalifikowania przez organy podatkowe odpłatnego zbycia prywatnych nieruchomości jako transakcji opodatkowanych PIT. Zgodnie z tym orzecznictwem nie ma bezpośredniego związku pomiędzy ilością sprzedawanych działek a prowadzeniem działalności gospodarczej.

Wyrok sądu

Wydany 9 marca 2016 roku wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygnatura akt: II FSK 1423/14) rozwiązuje sporną sprawę kwalifikowania przez organy podatkowe odpłatnego zbycia prywatnych nieruchomości jako transakcji opodatkowanych PIT. To dobra wiadomość szczególnie dla zwykłych właścicieli (czyli w tym kontekście nie przedsiębiorców), którzy sprzedali kilka ze swoich prywatnych nieruchomości, a fiskus uznał, że konieczne będzie obciążenie przeprowadzonych transakcji podatkiem PIT.

Zgodnie z przywołanym tu orzecznictwem sama sfinalizowana ilość (częstotliwość) transakcji polegających na sprzedaży nieruchomości nie czyni ze zbywających przedsiębiorców – podkreśla Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl. Sprawa dotyczyła nieruchomości gruntowej, która najpierw została podzielona na 17 mniejszych parceli, a następnie część z wydzielonych działek została sprzedana. W konsekwencji fiskus zażądał uregulowania, jego zdaniem należnego, podatku PIT w wysokości 250 tys. zł. Sprawa trafiła do sądu, który stwierdził, że zyski ze zbycia nieruchomości nie mogą zostać opodatkowane jak przychód z firmy – stanowią natomiast przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, zgodnie z którym nieruchomości prywatne nie będą obciążone PIT, jeśli ich zbycie nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku ich nabycia. Inaczej byłoby, gdyby aktywność zbywającego wychodziła poza elementy zwykłego zarządu majątkiem prywatnym i przykładowo stanowiłaby dla niego trwałe źródło zarobkowania. Przypomnijmy, że działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jednak samo dokonanie podziału nieruchomości nie może zostać uznane za działania wybiegające poza wspomniany zarząd majątkiem prywatnym. Zdaniem sądu miało to na celu jedynie ułatwienie sprzedaży, nie stanowiło przesłanek o uznaniu właścicieli za przedsiębiorców profesjonalnie zarządzających nieruchomościami ziemskimi.

Sprzedaż nieruchomości a działalność

NSA pokreślił, że sama treść ustawy o PIT nie daje jednoznacznych i definitywnych kryteriów, które pozwoliłoby na ustalenie, kiedy dokładnie sprzedaż nieruchomości następuje w ramach prowadzonej działalności, a kiedy stanowi po prostu gospodarowanie majątkiem prywatnym. Co więcej, wyjaśnione zostało, że realizacja potrzeb osobistych może dotyczyć takich kwestii jak m.in. mieszkaniowe czy rekreacje, a więc może przejawiać się w najmie, dzierżawie, a nawet traktowaniu nieruchomości jak lokaty.

W wyniku niejednolitych przepisów i bardzo różnych wykładni prawa wynikających z interpretacji izb skarbowych, czy nawet sądowych orzecznictw, podatnicy często nie są w stanie sami ustalić, kiedy ich aktywność będzie uznana za działalność. Zgodnie z przepisami VAT sprzedaż majątku prywatnego nie czyni z osoby zbywającej podatnika. Dlatego właśnie, co także zostało podkreślone w omawianym tu wyroku NSA, konieczne jest indywidualne podejście do każdej rozpatrywanej sprawy i kierowanie się przez organy podatkowe zasadą tzw. rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników. Każda transakcja sprzedaży nieruchomości ziemskich powinna być zatem rozpatrywana indywidualnie – niezbędne będzie ustalenie, czy właściciel wykonywał wcześniej działania jedynie w ramach zwykłego zarządu majątkiem prywatnym (czyli korzystał z uprawnienia do rozporządzania majątkiem osobistym), czy też jego działalność w tym zakresie przybrała formę zawodowego, profesjonalnego obrotu nieruchomościami.