Czym jest ograniczone prawo rzeczowe?

Prawo rzeczowe może pozwolić osobom trzecim na korzystanie z naszej nieruchomości, a także obniżać jej wartość. W jakiej sytuacji i w jakim zakresie?

Ograniczone prawa rzeczowe – katalog

W przepisach ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny wskazano precyzyjny, zamknięty katalog ograniczonych praw rzeczowych. Oznacza to, że te i tylko te elementy można uznawać za ograniczone prawa rzeczowe. Zasady wykonywania części z nich reguluje ta sama ustawa. Pozostałe natomiast mają swoją odrębną dedykowaną regulację. Ograniczonymi prawami rzeczowymi są zatem: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka. Mają one dość doniosłe znaczenie. Wykonywanie ich w pewnym zakresie ogranicza bowiem uprawnienia właściciela nieruchomości – wskazuje Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Użytkowanie, służebność i zastaw

Pierwszym ograniczonym prawem rzeczowym jest zatem służebność. To uprawnienie przysługujące osobie trzeciej do korzystania z danej rzeczy oraz pobierania z niej pożytków. W ten sposób można obciążyć zarówno ruchomość, nieruchomość jak i określone prawa. Innym ograniczonym prawem rzeczowym jest natomiast służebność. Ma ona swoje pewnego rodzaju podtypy. Istnieje chociażby służebność przesyłu, która wiąże się z możliwością zainstalowania na danym gruncie urządzeń, służących do przesyłu energii elektrycznej, gazu i tak dalej. Z kolei służebność gruntowa może polegać na możliwości przejeżdżania przez sąsiednią nieruchomość. Trzecim rodzajem ograniczonego prawa rzeczowego jest zastaw. Może być on ustanowiony na rzeczach ruchomych lub prawach. Najczęściej służy on zabezpieczeniu określonej wierzytelności.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu i hipoteka

Spółdzielczemu własnościowemu prawu do lokalu oraz hipotece poświęcono natomiast odrębne regulacje. Ustawodawca stwierdził bowiem, iż są to pojęcia zbyt złożone i skomplikowane. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu znalazło zatem swoje miejsce w ustawie z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Osoba, której przysługuje tego typu ograniczone prawo rzeczowe w zasadzie może korzystać z nieruchomości tak jak właściciel. To prawo ma również charakter zbywalny, a więc można je sprzedać. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przechodzi również na spadkobierców i podlega egzekucji. Jedyną różnicą w stosunku do własności jest to, iż to inny podmiot wpisany jest jako właściciel w księdze wieczystej. Hipotece dedykowana jest natomiast ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Ona podobnie jak zastaw służy zabezpieczeniu określonej wierzytelności. Przedmiotem hipoteki w odróżnieniu od zastawu jest jednak nieruchomość, a nie rzecz ruchoma lub określone prawa.

Ograniczone prawa rzeczowe a wartość nieruchomości

Ograniczone prawa rzeczowe takie jak hipoteka, użytkowanie lub określone służebności bezpośrednio wpływają na wartość nieruchomości, a ściślej mówiąc – obniżają ją. Przed dokonaniem zakupu nieruchomości warto więc starannie przeanalizować treść księgi wieczystej nieruchomości. Informację o ewentualnych, ustanowionych ograniczonych prawach rzeczowych można znaleźć w dziale III i IV księgi wieczystej. „Nasi klienci niejednokrotnie pytają nas o to co należy sprawdzić przed zakupem nieruchomości, aby transakcja była w pełni bezpieczna i nie zrodziła żadnych problemów w przyszłości. Świadczymy w tym zakresie kompleksową pomoc i udzielamy niezbędnych informacji” – mówi Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.