Gmina nie może uchwalić zbyt szczegółowego i restrykcyjnego studium

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących – oznacza to, że zbyt restrykcyjny i szczegółowy dokument może podlegać unieważnieniu.

Akty planowania przestrzennego

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest aktem planowania przestrzennego, nie jest jednak aktem prawa miejscowego – oznacza to, że nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i w konsekwencji m.in. nie może stanowić podstawy do wydawania poszczególnych decyzji administracyjnych, takich jak pozwolenie na budowę. Oznacza to, że jeśli doszło do uchwalenia studium, które jest zbyt szczegółowe a w konsekwencji także zbyt restrykcyjne, może podlegać ono unieważnieniu – informuje Robert Tomaszewski z portalu www.saveinvest.pl.

Przypadek gminy Jaworzno

O tym, że treść studium nie może być zbyt szczegółowa i nazbyt restrykcyjna, przekonały się władze gminy Jaworzno, które w uchwalonym dokumencie zawarły dużo drobiazgowych zapisów dotyczących złóż węgla wydobywanych na terenie gminy – m.in. określono warunki jego eksploatacji, czy nadmiernie ograniczające zakazy dotyczące sposobów jego wydobycia. Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, który w wyroku z 31 sierpnia 2015 r. (sygnatura akt: II SA/GL 465/15) stwierdził, że swoją treścią naruszało ono bezpośrednio art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Stanowisko sądu

Sąd zajął stanowisko, zgodnie z którym, w studium gmina zobowiązana jest do uwzględnienia uwarunkowań wynikających z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia i to na tej podstawie musi prowadzić politykę przestrzenną – ale tak, by nie powstał konflikt pomiędzy treścią dokumentu, a prowadzoną na terenie gminy działalnością górniczą. Brane pod uwagę powinny być także inne aspekty – przykładowo wymogi ochrony środowiska, stan dziedzictwa kulturowego i zabytków, ochrona dóbr kultury, warunki i jakość życia mieszkańców (w tym właśnie ochrona ich zdrowia i przewidywane zagrożenia dla ich bezpieczeństwa). Niezwykle ważnym aspektem jest dokładne określenie potrzeb i możliwości rozwoju gminy – nie oznacza to jednak, że włodarze przy uchwalaniu tego dokumentu uprawieni są do wprowadzania treści, które mogą być odbierane jako prawo powszechnie obowiązujące. Władztwo planistyczne w tym zakresie przypada dopiero przy uchwalaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Studium a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

W przywołanej tu sprawie treści zawarte w studium w znacznym stopniu wykraczały poza właściwości przypisane dla tego aktu planowania przestrzennego, które w pierwszej kolejności stanowić powinno diagnozę obecnej polityki przestrzennej gminy, ze szczególnym uwzględnieniem jej sytuacji społeczno-gospodarczej. Studium może ponadto wskazywać możliwe drogi rozwoju poszczególnych gruntów, jak również określać lokalne zasady ich zagospodarowania. W nim określa się zasady uwarunkowania wynikające w szczególności z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, tak by nie zaburzały one obowiązującego ładu przestrzennego. Jednak, na co uwagę zwrócił w swoim orzeczeniu WSA w Gliwicach, gmina ma prawo do określenia granic i sposobu zagospodarowania poszczególnych terenów dopiero w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W studium określa się kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów – jednak nie definitywne zakazy, czy warunki eksploatacji danych surowców, jak było to w omawianym tu przypadku.