Mediacja – jak rozwiązać spór w administracji?

Mediacja stanowi nowość w polskim postępowaniu administracyjnym. Chociaż formalnie istnieje od 2004 r., to jednak dopiero w 2016 r. pojawiły się przepisy, umożliwiające jej pełne stosowanie. Dzisiaj natomiast wreszcie zobaczyliśmy, że jest to narzędzie potrzebne i bardzo skuteczne.

O mediacji w administracji opowiada Bartłomiej Kuźniar – Koordynator Projektów Inwestycyjnych w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Czym jest mediacja?

Idea mediacji wpisuje się w koncepcję polubownego załatwiania spraw administracyjnych i razem z art. 13 k.p.a. stanowi zasadę ogólną podstępowania administracyjnego – zasadę polubownego rozstrzygania kwestii spornych. Zgodnie ze wspomnianym przepisem organy administracji publicznej w sprawach, w których charakter na to pozwala, dążą do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków, będących przedmiotem postępowania. W szczególności skłaniają strony do zawarcia ugody oraz podejmują czynności, zmierzające do przeprowadzenia mediacji. A czym właściwie jest mediacja? To proces, w którym uczestnicy, z pomocą neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej, czyli mediatora, podejmują dyskusję na temat ugodowego zakończenia sporu. Jak wskazują przepisy ustawy – jej celem jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń, dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody. Mediacja pozwala zatem nie tylko na osiągnięcie kompromisu w sprawie, ale również zakończenie jej w krótszym terminie. 

Kiedy możliwe jest przeprowadzenie mediacji?

Możliwość przeprowadzenia mediacji istnieje wtedy, gdy pozwala na to charakter sprawy. Jest to dobrowolne narzędzie. Strony mogą się zgodzić na uczestnictwo w dyskusji lub nie. Jeżeli uczestnicy postępowania o spornych interesach będą skłonni się „dogadać”, organ administracji publicznej podejmie stosowne kroki. W pierwszej kolejności z urzędu lub na wniosek strony zawiadomi strony o możliwości przeprowadzenia mediacji. Strony, w odpowiedzi na wezwanie, powinny wyrazić zgodę lub nie. Mogą także zaproponować osobę mediatora. Organ administracji publicznej jest również zobowiązany do pouczenia stron o zasadach prowadzenia mediacji i ponoszenia jej kosztów. Jeżeli strony nie wyrażą zgody w wymaganym terminie, mediacji nie przeprowadza się. W sytuacji jednak, gdy istnieje chęć przeprowadzenia rokowań, organ wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji. W tym dokumencie ostatecznie wskazuje się osobę mediatora i odracza rozpatrzenie sprawy na okres do dwóch miesięcy. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia, organ wydaje kolejne postanowienie – o zakończeniu mediacji – i załatwia sprawę w normalnym trybie.

Kto może zostać mediatorem?

W kontekście mediacji warto również przybliżyć osobę mediatora. Może nim zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych. Tradycyjnie korzysta się z usług mediatorów, wpisanych na listę stałych mediatorów lub uwzględnionych w wykazie instytucji i osób, uprawnionych do prowadzenia postępowania mediacyjnego. Obie listy prowadzi prezes sądu okręgowego. W sytuacji, gdy organ administracji, prowadzący postępowanie, jest jednocześnie uczestnikiem mediacji, mediatorem może zostać wyłącznie osoba uwzględniona na wyżej wspomnianej liście lub w wykazie.

Dlaczego warto postawić na mediację?

Mediacja jest szansą na szybkie i ugodowe zakończenie sporu. To bardzo wygodna opcja, nie generująca wysokich kosztów. Dodatkowo, uczestniczący w sprawie mediator, pomaga stronom w formułowaniu propozycji ugodowych i znalezieniu rozwiązania, korzystnego dla obu stron. Jeżeli mamy taką możliwość, warto zatem postawić na mediację. – podsumowuje Bartłomiej Kuźniar – Koordynator Projektów Inwestycyjnych w firmie Saveinvest Sp. z o.o.