Przeniesienie prawa własności nieruchomości bez podatku

9 lipca 2020 r. zapadł ważny dla wielu podatników wyrok. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że przeniesienie prawa własności nieruchomości za zwolnienie z długu nie jest obarczone podatkiem dochodowym. Orzeczenie to zakończyło kilkuletnią batalię w tej sprawie. Co to oznacza dla nas wszystkich? Na to pytanie odpowiada Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Nieruchomość za dług

Pewna podatniczka wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Chodziło o sytuację przeniesienia prawa własności nieruchomości w celu spłacenia długu – kredytu hipotecznego. W 2013 roku podatniczka nabyła bowiem nieruchomość w drodze darowizny. Ta nieruchomość była obciążona hipotekami, zabezpieczającymi zaciągnięty przez darczyńców kredyt. W 2014 roku ta sama podatniczka zawarła porozumienie z bankiem, na mocy którego przystąpiła do długu do wysokości oszacowanej wartości nieruchomości i przeniosła na rzecz banku własność tej nieruchomości. W ten sposób uzyskała zwolnienie z długu. Jej wątpliwość polegała jednak na tym, czy takie przeniesienie własności stanowi odpłatne zbycie, skoro jej wynikiem było zwolnienie z długu. W jej ocenie ta czynność powinna być zwolniona z podatku dochodowego (PIT), ponieważ nie doszło do przysporzenia majątkowego.

Trudna batalia – kto wygrał?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przyznał racji podatniczce. W jego ocenie podjęta czynność stanowiła formę odpłatnego zbycia prawa własności nieruchomości. Odpłatne zbycie oznacza bowiem każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za określoną korzyść majątkową. Z kolei zwolnienie od długu było w ocenie Dyrektora KIS korzyścią majątkową. Podatniczka nie dała jednak za wygraną i złożyła skargę na decyzję Dyrektora KIS do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Ten z kolei przyznał rację skarżącej. Poznański sąd powołał się przy tym na rozbudowane orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zauważył też, że we wprowadzonym z dniem 1 stycznia 2015 r. art. 14 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznano za przychód wysokość zobowiązania z tytułu pożyczki (kredytu), uregulowanego świadczeniem niepieniężnym, ale tylko w rozliczeniu podatkowym pozarolniczej działalności gospodarczej.

Finał przed NSA

Ostatecznie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego za sprawą skargi kasacyjnej Dyrektora KIS. NSA potwierdził stanowisko WSA w Poznaniu oraz podatniczki, uznając, że w rezultacie przeprowadzonej czynności po stronie podmiotu wyzbywającego się prawa własności nieruchomości nie wzrasta wartość aktywów, a jedynie ulega zmianie ich rodzaj i struktura. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego świadczeniu przenoszącemu prawo własności nieruchomości nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie wzajemne podmiotu nabywającego własność nieruchomości. W konsekwencji ta czynność ma charakter nieodpłatny. Ostatecznie zatem NSA stanął po stronie podatniczki – stwierdza Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Ważne orzeczenie dla podatników

Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2020 r. jest przełomowe, mimo że tylko potwierdza dotychczasowe orzecznictwo w tego typu sprawach. Może być bowiem stosowane również w innych sprawach, o podobnym stanie faktycznym. Z wyroku NSA wynika jednoznacznie, że przychodem podlegającym opodatkowaniu jest jedynie określone przysporzenie majątkowe, a nie wartość zbywanej nieruchomości. Jeżeli nieruchomość obciążona jest hipoteką, to ta hipoteka skutecznie zmniejsza wartość przysporzenia – wyjaśnia Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.