Spółki i ich solidarny obowiązek podatkowy. Część pierwsza

Gdy mamy do czynienia z obiektem będącym współwłasnością firm bądź osób fizycznych, to ta druga grupa zobowiązana jest uregulować roszczenia wobec urzędu podatkowego według zasad obowiązujących osoby prawne.

Zgodnie z ustawą z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, gdzie mamy do czynienia ze współwłasnością nieruchomości, tam pojawia się solidarna odpowiedzialność podatkowa w podatku od nieruchomości. Dopełnienie tego obowiązku wiąże wszystkich współwłaścicieli. W przeciwnym razie dochodzi do sytuacji konfliktowych. Co istotne, dotychczasowe działania organów podatkowych nie przyczyniły się do wyjaśniania spornych kwestii. Potęgowane dodatkowo nieprecyzyjnymi przepisami bardzo często sprawiają, że firmy, lub inne podmioty, mają problemy z wypełnianiem tego obowiązku podatkowego. Niejednokrotnie rodzi to więc negatywne konsekwencje, nawet dla prowadzonego przez nich biznesu. Zatem o jakich przysługujących podatnikom środkach prawnych należy pamiętać, by uniknąć problemów i pomyłek?

Solidarny obowiązek podatkowy a odpowiedzialność solidarna

Solidarny obowiązek podatkowy i odpowiedzialność solidarna to dwa zupełnie różne pojęcia. Ten pierwszy, o którym mowa w art. 3 ust. 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (w dalszej części poradnika: u.p.o.l.), oznacza, że wszyscy współwłaściciele (bądź współposiadacze) nieruchomości są równorzędnymi podatnikami i stronami postepowania podatkowego z tego tytułu. Zatem: uregulowanie podatku w całości przez jednego z współwłaścicieli zdejmuje ten obowiązek z pozostałych. Z kolei odpowiedzialność solidarna uregulowana została przez ordynację podatkową.

Oznacza, że organ egzekucyjny na etapie prowadzenia egzekucji administracyjnej może dochodzić zaległości podatkowych od któregokolwiek z współwłaścicieli, aż do momentu całkowitego uregulowania wymaganej kwoty. Ordynacja ta nie reguluje jednak szczegółowych zasad odpowiedzialności solidarnej i odsyła do art. 366 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od łącznie wszystkich dłużników, od kilku z nich, lub od każdego z osobna. Spłata podatku w całości zwalnia z tego obowiązku pozostałych (solidarność dłużników). Robert Tomaszewski, Prezes Zarządu Saveinvest, zwraca uwagę, że wśród przepisów o podatku od nieruchomości nie ma regulacji dotyczących odpowiedzialności solidarnej. Nie jest to równoznaczne z faktem braku istnienia takiej odpowiedzialności. W praktyce uważa się ją po prostu za konsekwencję solidarnego obowiązku podatkowego.

Deklaracja

Nieruchomość może być własnością spółek i osób fizycznych, które opodatkowane są na innych zasadach. Zgodnie z art. 6 ust. 11 u.p.o.l. osoby fizyczne składają deklarację i uiszczają podatek na zasadach obowiązujących osoby prywatnej. Do 31 stycznia każdego roku spółka ma obowiązek złożyć organowi podatkowemu deklarację. Na jej podstawie płacą podatek od nieruchomości w formie miesięcznych rat. W związku z obowiązującym solidarnym obowiązkiem podatkowym, każdy współwłaściciel zobligowany jest do złożenia takiej deklaracji. Nie jest jednak doprecyzowane, czy ma mieć to formę jednej deklaracji podpisanej przez wszystkich. Czy też każdy ze współwłaścicieli musi dysponować oddzielnym formularzem. Dlatego, każde ze wspomnianych rozwiązań jest akceptowane. Liczy się tylko to, by każdy zadeklarował przedmiot opodatkowania. A także by każdy współwłaściciel wykazał tę samą podstawę opodatkowania liczoną od całej nieruchomości. Nie można jednak w ramach jednej deklaracji objąć wspólnie nieruchomości pozostających we własności i współwłasności podatnika.

Ważny tylko w pełni uregulowany podatek

Dla organu podatkowego nie jest ważna „struktura zapłaty” należnego podatku – nie przywiązuje uwagi do tego, ilu współwłaścicieli i w jakim stopniu dokona zapłaty. Ważne jest natomiast tylko, by za daną nieruchomość podatek pełni uregulowano. W praktyce, to współwłaściciele między sobą i na własną rękę decydują o sposobie zapłaty podatku. Mogą ustalić podział należnej kwoty, bądź każdy po kolei będzie rotacyjnie dokonywał uiszczenia całej należności. Kwestie wzajemnego rozliczania nie są przedmiotem zainteresowania fiskusa. Ewentualnie powstałe spory rozstrzygają zwyczajowo sądy powszechne poprzez powództwo cywilne. Nawet gdy jest to wina tylko jednego z współwłaścicieli i dojdzie do powstania zaległości podatkowej, obejmie ona wtedy wszystkich wspólników. W takiej sytuacji organ podatkowy może podjąć działania zmierzające do wyegzekwowania należnej zaległości podatkowej.

W drugiej części artykułu zobrazujemy działania egzekucyjne organu podatkowego.