Jakie skutki dla strony niesie zawarcie w decyzji błędnego pouczenia? Co robić jeśli otrzymana przez nas decyzja w ogóle nie zawiera pouczenia o terminie odwołania?
Zgodnie z art. 107 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego decyzja administracyjna powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja powinna zawierać także pouczenie – czyli czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie. Co więcej decyzja administracyjna, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Odwołanie od otrzymanej decyzji wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzję ogłoszono ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie.
Co w sytuacji, gdy w otrzymanej decyzji nie zamieszczono pouczenia o prawie przysługującym stronie do wniesienia odwołania? Czy w związku z powyższym, nawet pomimo upływu przewidzianych przez ustawodawcę dwóch tygodni, strona może nadal wnieść odwołanie bez konieczności ubiegania się o przywrócenie terminu?
Wniesienie prośby
Zgodnie z przywoływanym już wcześniej kodeksem postepowania administracyjnego w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Prośbę taką należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Warto jednak pamiętać, że przywrócenie terminu do złożenia prośby o przywrócenie terminu jest niedopuszczalne – wyjaśnia Robert Tomaszewski z portal www.saveinvest.pl. Pozostaje zatem pytanie, czy błędna informacja co do prawa, trybu i terminu złożenia przysługujących środków prawnych, w tym przypadku wniesienia odwołania, można uznać za „uchybienie, które nie nastąpiło z winy strony”? W tej kwestii niestety orzecznictwa sądowe nie są jednomyślne, dlatego każdą sprawę dotyczącą błędów w decyzjach administracyjnych należy rozpatrywać indywidualnie.
Konsekwencje
W myśl art. 112 kodeksu postępowania administracyjnego błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może zaszkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. Jednak bardzo często w orzecznictwach sądowych można spotkać się z tezą, że brak pouczenia o prawie do wniesienia odwołania wcale nie powoduje, że strony nie wiąże termin do skorzystania z tego środka przewidzianym przez kodeks postepowania administracyjnego. A zatem mylne informacje organu dotyczące praw przysługujących stronie, w tym także po prostu brak informacji o możliwości odwołania, w żaden sposób nie wpływa na bieg terminu przewidzianego przez ustawodawcę do wniesienia odwołania.
W konsekwencji termin przewidziany na zgłoszenie odwołania rozpoczyna swój bieg, nawet jeśli w decyzji znajduje się błędne pouczenie – dla przykładu wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 lutego 2013 roku (sygnatura akt: IOSK 13/04/12). W opozycji pozostaje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 czerwca 2008 roku (sygnatura akt: II GSK 169/08). Zgodnie z nim organ, który wyda decyzję z brakiem pouczenia, czekają konsekwencje. W myśl tego orzecznictwa sytuacja ta jest jednoznaczna z naruszeniem przywołanego powyżej art. 112 k.p.a. – a wiec jeśli strona wniesie odwołanie, które warunkowane będzie brakiem pouczenia, organ musi je rozpatrzeć. Strona nie będzie musiała w tym celu składać kolejnego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. W konsekwencji decyzja z błędnym pouczeniem (lub z jego brakiem) może stanowić uzasadnienie dla przywrócenia terminu do wniesienia odwołania – bez konieczności składania przez stronę odpowiedniego wniosku.
