Dziedziczenie nieruchomości – jak przekazać dom spadkobiercom?

Coraz chętniej inwestujemy w nieruchomości. Z tego powodu więcej myślimy też o przyszłości i przekazaniu naszego majątku dzieciom lub wnukom. Jak zrobić to skutecznie?

Jak przekazać nieruchomość spadkobiercom?

Polskie prawo przewiduje różne formy przekazania nieruchomości. Jedne mogą mieć skutki jeszcze za życia spadkodawców, inne dopiero po ich śmierci. Niektóre wiążą się z określonymi obowiązkami podatkowymi, inne zwolnione są od takich obciążeń. Decyzja o tym, jaką formę wybrać, zależy przede wszystkim od indywidualnej sytuacji właściciela nieruchomości. Powinien on mieć na uwadze aktualne stosunki rodzinne, zakres grona spadkobierców oraz własne preferencje, co do tego, kto miałby właściwie otrzymać określone składniki jego majątku. W odniesieniu do nieruchomości można polecić przede wszystkim cztery formy jej przekazania – dziedziczenie ustawowe, testament, darowiznę oraz umowę dożywocia – wymienia Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Dziedziczenie ustawowe

Jeżeli mamy tylko jednego spadkobiercę i to właśnie jemu chcemy przekazać nieruchomość, możemy zdać się na dziedziczenie ustawowe. W takiej sytuacji praktycznie nie musimy nic robić. Po śmierci spadkodawcy wszelkie, należące do niego prawa i obowiązki majątkowe, przejdą na spadkobiercę. Nie trzeba dokonywać żadnych dodatkowych czynności. Spadkobierca po śmierci spadkodawcy musi tylko wystąpić do sądu o stwierdzenie nabycia spadku albo wybrać się do notariusza po poświadczenie dziedziczenia. Na podstawie wystawionych dokumentów będzie mógł się natomiast wpisać do księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości. W tym przypadku spadkobierca musi jednak pamiętać o obowiązku podatkowym – podatku od spadków i darowizn. W tym zakresie najbliższym spadkodawcy przysługuje jednak dość szerokie zwolnienie. Najczęściej zatem jedyne, co będzie trzeba zrobić, to złożyć w urzędzie skarbowym stosowny formularz.

Testament

W przypadku szerszego grona potencjalnych spadkobierców, warto już pomyśleć o testamencie. Możemy w nim bowiem przekazać określone składniki swojego majątku, określonym osobom. Spadkobiercami testamentowymi mogą stać się nawet osoby, o których nie mówi ustawa, a zatem zupełnie niespokrewnione ze spadkodawcą. W kontekście testamentu należy jednak pamiętać o tym, iż taki dokument powinien zachować ściśle określoną formę. Najpopularniejsze są zwykłe testamenty pisemne albo testamenty notarialne. Pierwszy z nich jest bardzo prosty. Chodzi po prostu o spisanie swojej woli na kartce formatu A4, pismem odręcznym, z precyzyjnie wskazaną datą oraz podpisem. Taki testament może się jednak łatwo zgubić. Często zdarzają się też sprawy, podważające jego autentyczność i wiarygodność. Pewniejszy będzie zatem testament, sporządzony w formie aktu notarialnego.

Darowizna

Nieruchomość można jednak przekazać swoim spadkobiercom nie tylko po śmierci, ale jeszcze za życia. Jedną z dopuszczalnych w tym zakresie form jest darowizna. Zawierając taką umowę darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania nieruchomości na rzecz obdarowanego. Oświadczenie darczyńcy powinno mieć formę aktu notarialnego. W zasadzie ta czynność nie wiąże się z żadnymi, dodatkowymi obowiązkami. Nie trzeba nawet zgłaszać umowy do urzędu skarbowego, bo zrobi to sam notariusz. W odniesieniu do umowy darowizny obowiązują takie same zasady podatkowe, jak w odniesieniu do dziedziczenia. Najbliższa rodzina będzie więc zwolniona z tego obowiązku.

Umowa dożywocia

No i pozostaje jeszcze umowa dożywocia. To również forma przekazania nieruchomości jeszcze za życia spadkobiercy. W zasadzie jest ona bardzo podobna do darowizny. Lepiej zabezpiecza jednak interes darczyńcy. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, poprzez zawarcie umowy dożywocia obdarowany zobowiązuje się zapewnić zbywcy nieruchomości dożywotnie utrzymanie. Obdarowany jest zatem zobligowany do przyjęcia zbywcy nieruchomości jako domownika, dostarczenia mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, a także zapewnienia mu odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawienia mu własnym kosztem pogrzebu. Jeżeli zatem darczyńca ma wątpliwości, czy obdarowany doceni gest przekazania nieruchomości, ta umowa będzie najkorzystniejszą formą przekazania nieruchomości – podsumowuje Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o.