Jak skutecznie i zgodnie z prawem promować gminę? Część pierwsza

Kto w świetle prawa odpowiada za sprawy związane z promocją gminy? Jak wygląda kwestia promocji gminy poprzez wydawanie prasy lokalnej?

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 18 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne gminy obejmują m.in. sprawy związane z jej promocją – informuje Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl. Powszechnie uznaje się, że pod pojęciem działań promocyjnych rozumieć należy rozpowszechnianie, propagowanie i reklamowanie walorów gminy. Jak rozumieć tę przesłankę prawną w praktyce? Tu warto przywołać kilka kluczowych dla omawianej sprawy wyroków sądowych. Pierwszym z wartych naszej uwagi orzecznictw jest to z ramienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 10 września 2013 roku (sygnatura akt: I SA/Gd 620/13).

W myśl powziętych tam postanowień w ramach władztwa planistycznego gminy wykonywane są także zadania, które odpowiadają przede wszystkim zbiorowym interesom oraz potrzebom wspólnoty samorządowej. A to oznacza, że sprawy promocji miasta, dbanie o jej wizerunek, zachęcanie turystów do odwiedzenia gminy, m.in. poprzez dokładanie starań, by rozwinąć infrastrukturę turystyczną, można zaliczyć w poczet posiadanych przez gminę uprawnień planistycznych – wyjaśnia Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl.

Wyrok sądu

Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 6 grudnia 2000 r. (sygn. I SA/Gd 2038/99) wyraźnie podkreślił, że za działania, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 18 ustawy o samorządzie gminnym można uznać promocję miasta, w rozumieniu centrum turystycznego, jednak tylko w sytuacji, gdy zakres takich działań promocyjnych (czyli realny krąg potencjalnych klientów), ich forma, łączny koszt i wiarygodność kontrahenta pozwolą na racjonalne założenie, że wspólnota samorządowa osiągnie wymierne korzyści z napływu dodatkowej liczby turystów.

Niezwykle istotne będzie także rozstrzygnięcie, które wyda Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 22 września 2009 r. (sygn. III SA/Kr 1077/08). Zgodnie z przywołanym tu orzecznictwem należy pamiętać, że czym innym jest promowanie danego produktu od promowania gminy rozumianego jako wykonywanie jej zadań własnych. W konsekwencji, nie ma podstaw prawnych, które pozwalałyby na utworzenie przykładowo związku międzygminnego, którego celem jest wspólne wykonywanie zadań publicznych (art. 64 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym) w celu wypromowania w ten sposób lokalnego produkt. Takiego stanowiska nie należy bowiem rozumieć jako bezwzględnego zakazu zrzeszania się gmin, w których wytwarzany jest określony produkt. Takie działanie będzie możliwe do podjęcia, jednak w ramach różnych form cywilnoprawnych, przykładowo jako stowarzyszenia gmin, ale nie w formie związku międzygminnego, ponieważ dla niego ustawodawca przewidział pewne ograniczenia co do dopuszczalnego celu jego utworzenia.

Promocja poprzez prasę lokalną

Choć przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie mówią wprost o działalności polegającej na wydawaniu prasy lokalnej jako formie wykonywania przez gminę jej zadań własnych (co zostało podkreślone m.in. w rozstrzygnięciu nadzorczym wojewody podkarpackiego z 10 lutego 2015 r.; znak: P-II.4131.2.12.2015). Nie należy jednak z góry zakładać, że wydawanie lokalnych gazet nie będzie mieścić się w zakresie spraw publicznych o znaczeniu lokalnym. Jak pokazuje bowiem doświadczenie, wydawanie prasy lokalnej namacalnie przyczynia się do rozwoju społeczeństwa, a tym samym do rozwoju samej gminy m.in. jako działalność promocyjna czy kształtująca więzi społeczne – podkreśla Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl.

Za wydawanie gazety w gminie odpowiada wójt, który zgodnie z przywołaną powyżej ustawą wykonuje zadania gminy określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Warto pamiętać, że przy realizacji zadań gminy potrzebne jest nieustanne współdziałanie rady gminy i wójta. To właśnie rada posiada kompetencje, by zapewnić w budżecie środki na wydawanie i wydrukowanie prasy lokalnej. Powszechnie uznaje się, że cel przyświecający wydawaniu gazety gminnej powinien mieć wprost przełożenie na jej charakter. W konsekwencji zatem, gazeta lokalna ma informować mieszkańców o działaniach i zamierzeniach gminy i jej jednostek organizacyjnych czy innych, ważnych wydarzeniach na terenie gminy.

W kolejnej części artykułu omówimy kwestię promocji gminy poprzez działalność kulturalną oraz kwestia przyznawania honorowego obywatelstwa i innych nagród.