Na co uważać, gdy podpisujemy umowy z bankami? Część pierwsza

Klient zawierający umowę z bankiem o udzielenie pożyczki lub kredytu musi dla własnego dobra dokładnie przestudiować zarówno podpisywane pismo, jak i całe zagadnienie.

Pożyczka a kredyt

W potocznym, jednak błędnym rozumowaniu kredyt oznacza dokładnie to samo, co pożyczka. Istnieje kilka istotnych różnic między tymi usługami. Kredytu może udzielić jedynie placówka bankowa, pożyczka może z kolei być udzielona przez wszystkich. W tym również przez tak zwane parabanki, czyli instytucje nieprowadzące działalności bankowej oraz osoby fizyczne. Umowa kredytowa, zgodnie z prawem, musi być zawarta w formie pisemnej. Określa zwykle termin zwrotu środków, ich przeznaczenie wraz z kosztem ogólnym takiego kredytu. W przypadku pożyczek, które nie przekraczają kwoty 500 zł. taka umowa nie jest wymagana. Nie istnieje także obowiązek zaistnienia jasno określonego celu i terminu spłaty. Kredyty, w opozycji do pożyczek, mogą być wypłacane jedynie w formie bezgotówkowej – przelewem środków na konto.

Liczą się koszty

Z punktu widzenia klienta najważniejszym aspektem zawartym w umowie o udzielenie pożyczki, lub kredytu są ogólne koszty pozyskania pieniędzy. Podstawowe wśród nich są odsetki, których wysokość zależna jest od oprocentowania. Należy pamiętać, że oprocentowanie nie może być wyższe niż czterokrotność stopy lombardowej NBP. Przykładowo, gdy stopa wynosi 4 proc. w konsekwencji oprocentowanie kredytu konsumenckiego nie może przekroczyć 16 proc. Kolejnym z kosztów jest prowizja – opłata za samo udzielenie kredytu. Każdy bank ma swoją, indywidualną, jednak w myśl prawa nie może być ona większa niż 5 proc. kredytu. Gdy np. zaciągamy kredyt na wysokość 10 tys. zł. prowizja wyniesie 500 zł. W świetle powyższych spraw warto przy zawieraniu umów z bankami zdać sobie sprawę, że niektóre z tych instytucji mogą zachęcać klientów swoim niskim oprocentowaniem, jednak sporo zarabiać na stosunkowo wysokiej prowizji.

Dodatkowo, niektóre z kredytów wymagają ubezpieczenia, bądź założenia konta w danej placówce. za jego prowadzenie też trzeba będzie uiścić dodatkową opłatę. Porównywanie proponowanych nam przez banki ofert kredytowych na podstawie jedynie oprocentowania nominalnego w praktyce okazuje się niewystarczalne i nieefektywne.

Obowiązkowy formularz

W obowiązku banków leży poinformowanie klienta o wszystkich istotnych dla niego informacjach. Jeszcze przed podpisaniem umowy kredytobiorca powinien otrzymać specjalny formularz. Na nim właśnie bank zawiera wszelkie ważne informacje, które mają pozwolić na ustalenie wszystkich opłat, jakie poniesie klient w związku z kredytem oraz wysokość raty, jaką przyjdzie mu płacić. Formularz wprowadziła w życie ustawa o kredycie konsumenckim z grudnia 2011 roku. Stanowi on tabelaryczne zestawienie informacji zarówno o kredytodawcy, kosztach kredytu, zabezpieczeniach, usługach dodatkowych i ewentualnych innych, możliwych do poniesienia, kosztach. Formularz ma na celu ułatwienie porównywania ofert dostępnych na rynku. Czyli po prostu umożliwia zorientowanie się, ile taki sam kredyt kosztowałby nas w innych bankach.

Całkowity koszt kredytu

Całkowity koszt kredytu to suma, jaką klient zobowiązany jest oddać bankowi ponad to co pożyczył. Składają się na nią: odsetki, opłaty, marże, prowizje, podatki wraz z kosztami dodatkowych usług, w przypadku, gdy ich poniesienie jest niezbędne w celu uzyskania kredytu. Przykładowo mogą być to składki ubezpieczeniowe. Jak zauważa Bartosz Antos, Wiceprezes Zarządu Saveinvest, pomocna przy szacowaniu całkowitego kosztu jest rzeczywista stopa oprocentowania (RRSO). To całkowity koszt kredytu wyrażony nie jako wartość kwotowa, ale procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Banki muszą podawać RRSO zarówno w umowach, jak i w reklamach.

Nieokreślone maximum

Przepisy nie definiują jednoznacznie maksymalnego kosztu kredytu, jaki może ponieść konsument. Pozwalają jedynie na określenie całkowitego kosztu danej oferty. W praktyce nie istnieją zatem ograniczenia co do wielkości opłat i prowizji w stosunku do kwoty kredytu. Brak jest również przepisów określających katalog opłat i prowizji bankowych. Jednak, pomimo tych braków, wszelkie opłaty i prowizje pobierane przez kredytodawców powinny wyrównywać rzeczywiste koszty poniesione w związku z podjęciem danej czynności. Nie powinny być, przynajmniej w teorii, rażąco wysokie.

W drugiej części poradnika zobrazowana zostanie możliwość rezygnacji z usług banku oraz konsekwencje wcześniejszej spłaty długu.