Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego ustanowiona dla gazociągu służebność przesyłu może nie objąć strefy kontrolowanej. W praktyce oznacza to niższe wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności na rzecz przedsiębiorstw przesyłowych.
Nieruchomość obciążona
Zgodnie z przesłankami art. 3051 kodeksu cywilnego dana nieruchomość może zostać obciążona prawem, które pozwoli przedsiębiorcy planującemu wybudować lub którego własność stanowią określone w ustawie urządzenia, na korzystanie w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem danych urządzeń. Mowa tu o urządzeniach służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych podobnego typu urządzeniach, które nie należą do części składowych nieruchomości, ale wchodzą w skład danego przedsiębiorstwa.
Wynagrodzenie z tytułu służebności przesyłu
Z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy się właścicielowi działki wynagrodzenie. Stanowi ono rekompensatę za obniżenie jej wartości, ale tylko na zajętej części oraz jest formą zapłaty za użytkowanie nieruchomości przez przedsiębiorstwo. Przepisy w tej kwestii niestety są bardzo ogólne. Kodeks cywilny nie precyzuje, jakie kryteria powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu takiego wynagrodzenia – mówi jedynie, że za ustanowienie służebności przesyłu właściciel nieruchomości może żądać „odpowiedniego wynagrodzenia”. Warto pamiętać, że w sytuacji, gdy instalacje służące do przesyłu energii bądź innych mediów uniemożliwiają lub znacznie ograniczają wykonywanie prawa własności i korzystania z działki, czyli w praktyce ograniczona zostaje możliwość zabudowy działki (lub przebudowy znajdującego się w jej obrębie obiektu budowalnego) za ograniczenia odpowiada, co do zasady, właściciel takich urządzeń.
Jednak z drugiej strony przedsiębiorstwo przesyłowe ma prawo do kontrolowania działań właściciela nieruchomości, które mogłyby doprowadzić do uszkodzenia sieci lub też mieć inne negatywne konsekwencje, które oddziaływałyby na funkcjonowanie gazociągu – informuje Bartosz Antos z portalu www.saveinvest.pl. Stąd właśnie potrzeba ustanowienia na nieruchomości tzw. strefy kontrolowanej.
Rozstrzygnięcie sądu
Uchwała podjęta w dniu 11 grudnia 2015 r. przez Sąd Najwyższy rozstrzyga sporną kwestię uwzględniania ustanowionej wokół gazociągu strefy kontrolowanej przy określaniu wysokości wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu dla przedsiębiorstwa. Warto przypomnieć, za rozporządzeniem Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie, że pojęcie strefy kontrolowanej odnosi się do obszaru wyznaczonego po obu stronach osi gazociągu, którego linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu, w którym przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się transportem gazu ziemnego podejmuje czynności w celu zapobieżenia działalności mogącej mieć negatywny wpływ na trwałość i prawidłowe użytkowanie gazociągu. W przywołanym orzecznictwie SN wyraził pogląd, zgodnie z którym obszar strefy kontrolowanej nie powinien pokrywać się z zakresem obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu ustanowioną dla gazociągu wybudowanego przed dniem 12 grudnia 2001 r. W praktyce oznacza to po prostu niższą stawkę wynagrodzeń dla właścicieli nieruchomości obciążonych takim prawem.
