Przekazanie zachowku w formie nieruchomości a podatek

Niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, ale przekazanie nieruchomości w formie zachowku może rodzić obowiązek podatkowy, jeżeli nastąpi przed upływem 5 lat od dnia jej nabycia. Tak przynajmniej stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w jednej z najnowszych interpretacji podatkowych.

Historia odziedziczonego lasu

W 2014 r. podatniczka odziedziczyła las po swojej siostrze. W 2016 r. zawarła natomiast porozumienie z wnuczką swojej siostry, że przekaże jej ten las w ramach zachowku. Z tej umowy wywiązała się. Do przekazania doszło w drodze aktu notarialnego. W tym momencie pojawił się jednak problem, czy w ten sposób doszło do powstania obowiązku podatkowego. W ocenie podatniczki nie można mówić o należnym podatku, ponieważ las nie został sprzedany, a sama podatniczka nigdy nie otrzymała za niego zapłaty. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, rozpatrując sprawę, nie zgodził się jednak ze stanowiskiem podatniczki. – opowiada Bartłomiej Kuźniar – Koordynator Projektów Inwestycyjnych w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Zgodnie z przepisami ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Poza tym na podstawie art. 10 ustawy o PIT źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Podatek nie tylko przy sprzedaży nieruchomości

Na gruncie wskazanych przepisów podatniczka twierdziła, że skoro w ustawie mowa o odpłatnym zbyciu nieruchomości, obowiązek podatkowy nie powstaje. W żaden sposób bowiem nie zarobiła na przekazaniu nieruchomości. Dyrektor KIS uznał jednak, że przez odpłatne zbycie nieruchomości należy rozumieć każde przeniesienie prawa własności w zamian za korzyść majątkową. Nie chodzi zatem wyłącznie o umowę sprzedaży, ale również inne tytuły (zamianę, darowiznę, przekazanie). Do tego katalogu należy wrzucić wszystkie czynności prawne, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności nieruchomości lub praw za wynagrodzeniem. Przy czym to wynagrodzenie nie musi mieć charakteru pieniężnego. – dodaje Bartłomiej Kuźniar.

Instytucja zachowku w polskim prawie

Opierając się natomiast na przepisach ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny: „zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). W przypadku, gdy uprawniony do zachowku nie otrzymał należnego zachowku, może wystąpić przeciwko spadkobiercy z roszczeniem o zapłatę. Takie przeniesienie na wierzyciela własności rzeczy lub prawa w zamian za zwolnienie z długu stanowi zatem odpłatne zbycie tej rzeczy lub prawa. – wyjaśnia Bartłomiej Kuźniar – Koordynator Projektów Inwestycyjnych w firmie Saveinvest Sp.z o.o.

Podatniczka nie otrzyma zwolnienia z podatku

W omawianej sprawie nie można zatem mówić o zwolnieniu podatniczki z konieczności uiszczenia 19-procentowego podatku. Wysokość należności powinna natomiast zostać obliczona na podstawie dochodu, stanowiącego różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości a kosztami, ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d ustawy o PIT, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.