Co z reprywatyzacją nieruchomości?

Przepisy dotyczące zwrotów nieruchomości wywłaszczonych w ostatnich latach zmieniają się jak w kalejdoskopie. Ostatnia duża nowelizacja spowodowała, że nie jest możliwe składanie wniosków o zwrot nieruchomości wywłaszczonych ponad 20 lat temu. To jednak nie koniec zmian. Trwają prace nad tak zwaną ustawą reprywatyzacyjną. Co przewiduje ta regulacja i co z reprywatyzacją nieruchomości? Na to pytanie odpowiada Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. Z o.o. – www.saveinvest.pl.

Kiedy dochodzi do wywłaszczenia nieruchomości?

Wielu osobom wydaje się, że własność stanowi prawo niemal święte i absolutnie nienaruszalne. To nie do końca prawda. Oczywiście cieszy się ona w polskim prawie szczególną ochroną, ale nie jest tak, że nie można jej kogoś pozbawić. W pewnych sytuacjach może bowiem dojść do wywłaszczenia. Z tego mechanizmu korzysta się wtedy, gdy pewne cele publiczne nie mogą zostać zrealizowane w inny sposób. Inaczej mówiąc, jeżeli jedynym sposobem na postawienie obwodnicy jest przeprowadzenie jej przez czyjąś nieruchomość, to należy wywłaszczyć tę nieruchomość. Oczywiście były właściciel musi za nią otrzymać stosowne odszkodowanie. Instytucja wywłaszczenia znajduje się we współczesnym prawie. Była też obecna w poprzedniczkach obecnej ustawy o gospodarce nieruchomościami. O ile dzisiaj wywłaszczenia mają dość uporządkowany charakter, kiedyś zdarzało się, że wywłaszczano hektary ziemi, a planowanych inwestycji nigdy nie realizowano. W takiej sytuacji byli właściciele mogą domagać się zwrotu swojej własności.

Problematyczny zwrot nieruchomości

Ze względu na wyżej wspomnianą sytuację w starostwach i urzędach wojewódzkich toczy się dzisiaj wiele postępowań dotyczących zwrotu nieruchomości wywłaszczonych. Problem bardzo starych spraw polega jednak na tym, że niejednokrotnie brakuje świadków oraz dokumentów. W konsekwencji urzędnicy nie mają pewności, że wydają decyzję uczciwą i zgodną z historycznymi wydarzeniami. Poza tym okazuje się często, że po latach nieruchomość została wykorzystana na inne cele i na przykład w takiej kamienicy mieszka dzisiaj kilkanaście rodzin. Aby rozwiązać te problemy właściwe resorty nieustannie pracują nad modyfikacją przepisów. Obecnie trwają dyskusje nad ostatecznym kształtem tak zwanej ustawy reprywatyzacyjnej. W ocenie Ministerstwa Rozwoju ma ona raz na zawsze rozwiązać problemy postępowań administracyjnych prowadzonych w tym przedmiocie – stwierdza Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. Z o.o.

Co z reprywatyzacją nieruchomości?

Tak zwana ustawa reprywatyzacyjna, a właściwie nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami i niektórych innych ustaw, ma przede wszystkim ograniczyć możliwość zwrotu nieruchomości w naturze. Zasadą ma stać się przyznawanie z tego tytułu rozsądnego odszkodowania. Nie będzie natomiast możliwe fizyczne zwrócenie nieruchomości, która na przykład posiada chociażby jednego lokatora, jest przeznaczona na cele nauki, oświaty albo kultury, położona na terenie kompleksów wypoczynkowych albo terenów zieleni, a także gdy niemożliwe byłoby pogodzenie zwrotu nieruchomości z „prawidłowym ukształtowaniem stosunków sąsiedzkich”. Ta ostatnia przesłanka wywołuje jednak wiele kontrowersji – jest bowiem bardzo nieostra i nieprecyzyjna. Nowelizacja ma za zadanie przede wszystkim chronić prawa lokatorów. Z drugiej jednak strony trudno skonstruować ją w ten sposób, by jednocześnie odpowiednio chroniła interesy byłych właścicieli nieruchomości. Obecnie ustawa czeka na trzecie czytanie w Sejmie.

Przyszłość zwrotów nieruchomości…

Nie wiadomo jak ukształtuje się przyszłość zwrotów nieruchomości wywłaszczonych. Szacuje się, że w Polsce jest wciąż ponad milion nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym. Wiele z nich mogła zostać w przeszłości wywłaszczona. Niewątpliwie jednak nowe przepisy mają ograniczać możliwość odzyskania takich nieruchomości. 20-letni okres przedawnienia i nowe przesłanki w którymś momencie skutecznie zablokują możliwość wnoszenia tego typu spraw – ocenia Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.