W poprzedniej części artykułu omówiliśmy podstawy prawne dla funkcjonowania samorządu gminnego. Ponadto co należy rozumieć pod pojęciem ustawowego składu rady i za co odpowiada komisja rewizyjna. Oraz na czym polega jawność działania organów, czyli dlaczego inwestor ma prawo wiedzieć, jakie decyzje zapadają gminie.
Rada gminy wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz 1-3 wiceprzewodniczących. Osoby te wybiera się głosowaniu o charakterze tajnym, bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.
Przewodniczący ma za zadanie organizowanie pracy rady gminy oraz prowadzenie jej obrad. Wśród uprawnień przewodniczącego figuruje możliwość wyznaczenia wiceprzewodniczącego do wykonywania swoich zadań. Jeśli przewodniczący jest nieobecny, ale nie wyznaczył wiceprzewodniczącego by wypełnił jego obowiązki, zadania wykonuje ten wiceprzewodniczący, który jest najstarszy wiekiem – wyjaśnia Robert Tomaszewski z portalu www.saveinvest.pl. Jeśli natomiast rada gminy ma tylko jednego wiceprzewodniczącego nie jest brany pod uwagę fakt, czy został on na czas nieobecności przewodniczącego oficjalnie uprawniony do wykonywania jego zadań – jedyny wiceprzewodniczący wykonywać będzie wszelkie zadania, jakie przypadają przewodniczącemu.
Przewodniczącego i wiceprzewodniczącego można odwołać lub sami mogą zrezygnować z dalszego pełnienia swoich funkcji. Odwołania można dokonać jedynie na wniosek co najmniej jednej czwartej ustawowego składu rady gminy. Tutaj także wymaga się uzyskania omawianej powyżej bezwzględnej większości głosów oraz obecność co najmniej połowy ustawowego składu rady. Odwołanie, co do zasady, musi nastąpić w głosowaniu o charakterze tajnym. W przypadku natomiast rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego ze swojej funkcji rada powinna przyjąć uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia jej złożenia.
W ustawie o samorządzie gminnym znajdziemy przesłankę, że do właściwości rady gminy przynależą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy. Rada gminy jest organem o charakterze kolegialnym i wieloosobowym. Jak już wspomniano – może podejmować działania związane ze stanowieniem lub też kontrolą. Wśród uprawnień rady gminy nie ma jednak prerogatyw do podejmowania czynności, które mogłyby przynależeć już do sfery wykonawczej. Jeśli gmina podejmie czynności ze sfery wykonawczej będzie to jawne naruszenie zasady podziału organów gminy na stanowiące i wykonawcze.
O tym, co przynależy do wyłącznej właściwości rady gminy, czyli o czym w praktyce może decydować rada gminy – w kolejnej części artykułu.