Zarządzaj plikami cookies
PRZEJDŹ DO SAVEINVEST.PL

W jakich okolicznościach wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską? Część pierwsza

Robert Tomaszewski
5 stycznia 2016
Nieruchomości
Długi

Czym są roszczenia pauliańskie i kiedy rzeczywiście można domniemywać, że czynność prawna, której dokonał dłużnik motywowana była chęcią pokrzywdzenia wierzyciela?

Co robić jeśli dłużnik okaże się niewypłacalny?

Przesłanki zawarte w kodeksie cywilnym (a dokładnie jego art. 527 do art. 534) stanowią gwarant ochrony wierzyciela w przypadku, gdy jego dłużnik z jakichś względów okaże się niewypłacalny. Jak w praktyce wygląda możliwość skorzystania z roszczeń pauliańskich? Czyli kiedy wierzyciel rzeczywiście ma szansę udowodnić, że dokonane przez dłużnika czynności prawne (przykładowo podpisanie umowy sprzedaży lub darowizny) miały na celu jego – przede wszystkim finansowe – pokrzywdzenie?

Warto pamiętać, że dłużnik może działać także z zamiarem pokrzywdzenia swoich przyszłych wierzycieli, a nie tylko tych obecnych. Chodzi przede wszystkim o sytuację, gdy dłużnik najpierw dokonuje czynności prawnej, która z jakichś względów doprowadza do jego niewypłacalności, a dopiero później powstaje jego zobowiązanie wobec wierzycieli. Obligatoryjnie, takie zobowiązanie musi zaistnieć najpóźniej w chwili zamknięcia rozprawy.

Kluczowe z perspektywy wierzyciela jest dostateczne udowodnienie, że dłużnik miał pełną świadomość zarówno konsekwencji prowadzonej przez siebie działalności jak i skutków, jakie dla jego majątku może mieć dokonana przez niego czynność prawna. Zgodnie bowiem z art. 6 kodeksu cywilnego ciężar udowodnienia danego faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. A więc to właśnie obowiązek wierzyciela, by udowodnić, że motywem podjętych przez jego dłużnika działań było bezpośrednio pokrzywdzenie swoich obecnych i przyszłych wierzycieli.

Jak udowodnić działania z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela?

Zgodnie z art. 527 § 1 kodeksu cywilnego jeżeli na skutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli (a więc której dotyczy wniesiona skarga pauliańska) osoba trzecia uzyskała korzyść majątkowa, każdy z wierzycieli może dochodzić uznania takiej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego jeśli spełnione zostaną pewne warunki. Po pierwsze dłużnik musiał działać ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. A dodatkowo osoba trzecia doskonale o tych pobudkach wiedziała, lub też przy zachowaniu należytej staranności mogła taką wiedzę uzyskać. Co więcej, jeśli korzyść majątkową w skutek czynności prawnej dłużnika uzyskała osoba będąca z nim w bliskim stosunku (przykładowo członek jego rodziny), lub też przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych, z góry domniemywa się, że takie osoby wiedziały, że dłużnik działał z bezpośrednim zamiarem pokrzywdzenia swoich wierzycieli.

Co do zasady za czynność prawną dłużnika, której dokonano z pokrzywdzeniem wierzycieli uznaje się taką, w której konsekwencji dłużnik stał się niewypłacalny lub też stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był jeszcze przed dokonaniem takiej czynności – wyjaśnia Robert Tomaszewski z portalu www.saveinvest.pl. Chodzi przykładowo o szybkie (i jedynie doraźne) zawieranie umów sprzedaży, których prawdziwym celem nie jest odstąpienie od posiadanych praw własności, ale uniknięcie zainteresowania wierzyciela daną częścią majątku dłużnika.

Bezpłatna korzyść majątkowa

Zgodnie z art. 528 kodeksu cywilnego jeżeli na skutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może dochodzić uznania takiej czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nic nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogą w żaden sposób się dowiedzieć, że dłużnik działał z bezpośrednim zamiarem pokrzywdzenia swoich wierzycieli. Odpłatność polega, w omawianym wypadku, jedynie na uzyskaniu pełnego ekwiwalentu jaki odpowiada przysporzeniu następującemu po obu stronach czynności. Jeżeli przykładowo w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, lub też stał się niewypłacalny na skutek dokonania darowizny, to z góry zakłada się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia swoich wierzycieli.

Uznanie za bezskuteczną takiej czynności prawnej dłużnika, która dokonana została z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową.W przypadku natomiast, gdy osoba trzecia rozporządziła uzyskaną korzyścią, wierzyciel może wystąpić bezpośrednio przeciwko osobie, na której rzecz rozporządzenie nastąpiło, jeżeli osoba ta wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną albo jeżeli to rozporządzenie miało nieodpłatny charakter.

W kolejnej części poradnika: czym poskutkuje uznanie skargi pauliańskiej za prawomocną dla dłużnika, a czym dla osoby trzeciej na rzecz której dłużnik dokonał danej czynności prawnej?

Robert Tomaszewski

Prezes Zarządu

Podobał Ci się artykuł?

Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera








    Zaznacz zgody po zapoznaniu się z obowiązkiem informacyjnym zawierającym zasady i cele przetwarzania danych przez Saveinvest S.A:

    * Pole obowiązkowe

    zdjęcie
    ekspert-ico

    Przeczytaj także

    Budowa
    Drzewa

    Kiedy i jak blisko lasu można wybudować dom?

    Śpiew ptaków o poranku, śniadanie na werandzie, zapach żywicy… Kto nie marzy o takiej sielance? Niektórzy nie pozostają w świecie marzeń. Sprawnie i pewnie zamieniają swoje pragnienia w rzeczywistość. Zanim jednak poniesie Cię ułańska fantazja w zagospodarowaniu leśnej działki nad morzem i projektowaniu swojego wymarzonego domu, sprawdź obowiązujące przepisy. W tym zakresie obowiązują bowiem pewne […]

    Bartłomiej Kuzniar
    Inwestycje w nieruchomości
    Nieruchomości

    Kupujemy działki rolne – jakie dokumenty będą nam potrzebne?

    Nabycie działki rolnej wraz z kolejnymi zmianami obowiązujących w tym zakresie przepisów jest w zasadzie coraz prostsze. Stopniowo dochodzi do otwarcia rynku nieruchomości rolnych na podmioty niebędące rolnikami. To dobra informacja dla inwestorów, którzy mają różne pomysły na wykorzystanie tych gruntów. Wciąż jednak trzeba pamiętać o tym, że istnieją pewne konieczne do przebrnięcia formalności. Należy […]

    Bartosz Antos
    Podatki

    Wszystko, co powinniśmy wiedzieć o dokumentacji podatkowej cen transferowych

    W jakich okolicznościach podatnicy zobowiązani będą do przedłożenia dokumentacji cen transferowych? Z czym wiąże się sankcyjna stawka podatku? Jaką dokumentację potwierdzająca cenę transferową organy podatkowe uznają za odpowiednią? Czym są ceny transferowe Ceny, po których dane przedsiębiorstwo przekazuje towary oraz dobra niematerialne, bądź świadczy usługi podmiotom powiązanym kapitałowo, osobowo lub rodzinnie nazywa się cenami transferowymi. […]

    Bartosz Antos
    Budowa

    Ułatwienia i kłopoty z rejestrem pozwoleń na budowę i zgłoszeń

    Czym jest rejestr pozwoleń na budowę i zgłoszeń? Jakie ułatwienia związane z procedurą budowlaną wprowadziło jego uruchomienie? Gdzie dla inwestorów i gmin pojawiają się kłopoty? RDWZ W związku z nowelizacją prawa budowlanego 1 stycznia 2016 r. uruchomiono ogólnodostępny internetowy centralny Rejestr Wniosków, Decyzji i Zgłoszeń w sprawach budowlanych, w skrócie RWDZ. Jest to nowa wersja […]

    Robert Tomaszewski
    Inwestycje w nieruchomości
    Najem
    Nieruchomości

    Zepsuty piekarnik w wynajmowanym mieszkaniu – kto powinien go naprawić? Prawo a wynajem nieruchomości

    Niedziałające sprzęty to częsty przedmiot sporu pomiędzy najemcami a wynajmującymi. Najczęściej jedni i drudzy nie wiedzą, kto tak naprawdę powinien odpowiadać za zepsuty piekarnik, telewizor albo pralkę. Jak sobie poradzić z tym problemem? Na to pytanie odpowiada Bartosz Antos – Dyrektor ds. Nieruchomości w firmie Saveinvest Sp. z o.o. – portal www.saveinvest.pl. Wynajem nieruchomości – […]

    Bartosz Antos
    Nieruchomości

    Rozgraniczenie i wytyczenie granic działki

    Często się zdarza, że kupno gruntów, w tym zakup działki wiąże się z koniecznością ich rozgraniczenia z sąsiadującymi parcelami. Rozgraniczenia należy dokonać, jeżeli do tej pory nie wytyczono granic działek bądź toczy się spór pomiędzy właścicielami nieruchomości. Kto może wystąpić o wytyczenie granic? Procedurę związaną z wytyczeniem rzeczywistych granic parceli i oznaczeniu ich znakami granicznymi […]

    Bartosz Antos
    Drogi

    Dojazd do działki – co musisz wiedzieć

    Zakup działki pod budowę domu to prawdziwe wyzwanie. Jedną z kluczowych spraw, którą trzeba koniecznie mieć na uwadze, jest dostęp do drogi oraz jej status. Wszelkie niedomówienia w tej kwestii mogą mieć poważne konsekwencje i zniweczyć plany o szybkim rozpoczęciu budowy. Otrzymanie pozwolenia na budowę na zakupionej działce zależy m.in. od jej dostępu do drogi […]

    Bartosz Antos
    Domki letniskowe

    Kiedy rozbiórka domku letniskowego jest nieunikniona?

    Budowa domu, własna działka budowlana w atrakcyjnym miejscu, prywatny domek letniskowy w dobrej lokalizacji lub inwestycja w domki pod wynajem – spełnienie każdego z tych marzeń pociąga za sobą obowiązek zdobycia podstawowej wiedzy z zakresu nieruchomości. Z tego artykułu dowiesz się jakie przesłanki powinny uświadomić kupującym, że nabywany przez nich domek letniskowy może zostać objęty […]

    Bartosz Antos
    back to top